پلک به عنوان یکی از اصلی ترین اندام های حفاظت کننده از چشم تاثیر بسیاری در حفظ سلامت بینایی دارد.
درمقابل افتادگی پلک می تواند مستقیما بر بینایی فرد تاثیر منفی گذارد لذا درمان این عارضه بسیار مهم است.
افتادگی پلک مادرزادی، اختلالی است که عمدتا در کودکان دیده می شود، و ناشی از دیستروفی و رشد ناقص عضلات بالابرنده پلک می باشد. گاهی ممکن است شدت با افتادگی پلک به حدی باشد که فرد با مشکلات بینایی مواجه شود.
افتادگی پلک مادرزادی معمولا از همان ابتدای تولد خود را نشان می دهد. در صورتی که پلک کودک در یک سال اول زندگی دچار افتادگی شود، آن را افتادگی پلک مادرزادی می نامیم. افتادگی پلک نوزاد می تواند علامتی باشد از یک اختلال پزشکی ، که نیازمند درمان سریع و بررسی های فیزیکی بیشتری می باشد.
افتادگی پلک چیست؟
پتوز (Ptosis) یا افتادگی پلک فوقانی به وضعیتی اطلاق می گردد که پلک فرد بر روی چشم قرار گرفته و حتی در وضعیت وخیم ممکن است روی سطح مردمک را به طور کامل پوشانده و برای بینایی فرد مشکلاتی ایجاد کند.
افتادگی پلک ممکن است به دلایل متفاوتی ازجمله مسائل وراثتی بروز کند. همچنین در برخی موارد ممکن است این عارضه در یک چشم و یا در هر دو چشم ایجاد گردد. یکی دیگر از ویژگی های افتادگی پلک این است که ممکن است در بدو تولد و یا در سنین بالاتر ایجاد گردد.
انواع افتادگی پلک
- پتوز مادرزادی: در وضعیتی که افتادگی پلک در بدو تولد نوزاد با وی همراه باشد، افتادگی پلک مادرزادی اطلاق می گردد.
- پتوز اکتسابی: افتادگی پلک اکتسابی به دلیل اختلال در عضله بالا برنده پلک فوقانی در اثر افزایش سن یا سایر علل همچون مشکل در سیستم عصبی مربوط به عضلات، انواع التهابات، ضربه به پلک و یا آسیب های ناشی از تومورها ایجاد می گردد.
افتادگی پلک در کودکان
نمونه افتادگی پلک در کودکان
افتادگی پلک در کودکان که با عنوان پتوز مادرزادی نیز شناخته می گردد از بدو تولد ایجاد شده و نیاز به درمان سریع دارد تا نوزاد بتواند فرآیند رشد طبیعی خود را به سلامت طی کند.
این بیماری عموما بر اثر نقص در تکامل عضله بالا برنده پلک فوقانی که به نام عضله لواتور شناخته می گردد رخ می دهد. در برخی موارد این معضل به همراه مشکلات دیگری بروز می نماید ازجمله:
- بیماری های عضلانی
- اختلالات عصبی
- مشکلات دید
- تومورهای پلک اختلال
- حرکات چشمی
مشکلات ناشی از افتادگی پلک در کودکان
یکی از اصلی ترین اختلالات حاصله از افتادگی پلک در کودکان شامل تنبلی چشم می باشد. تاثیر پتوز در تنبلی چشم عموما به دو دلیل است: یکی انسداد مسیر بینایی در وضعیت وجود پتوز شدید و دوم ایجاد آستیگماتیسم و تاری دید ناشی از آن.
علائم افتادگی پلک
- عدم تقارن پلک ها و درنتیجه تاثیر منفی بر پلک ها
- ایجاد مشکلاتی برای فرد در حین مطالعه و خستگی زودرس فرد
- محدودیت میدان دید فرد
- اختلال میدان دید سردرد در ناحیه پیشانی
علل افتادگی پلک مادرزادی
برخی علل افتادگی پلک مادرزادی عبارتند از:
- فلج شدن عصب کرانیال.
- سندرم هورنر، که با درگیری مسیر سمپاتیک همراه می باشد و عضلات گشاد کننده مردمک نیز از کار می افتد.
- آسیب و ضربه در هنگام تولد
آیا درمانی برای افتادگی پلک مادرزادی وجود دارد؟
جهت درمان این اختلال، ابتدا بهتر است مشاوره ای در زمینه مشکلات بینایی، و یا سایر سندرم ها صورت گیرد. بسته به شدت افتادگی، هر سه تا دوازده ماه، معاینات چشمی نیاز می باشد. مواردی هم چون آستیگماتیسم و یا سایر اختلالات عصبی نیز بایستی بررسی گردد.
در مواردی که افتادگی پلک، مشکلات بینایی را برای فرد ایجاد نکند، بهتر است تا هجده سالگی صبر کرد و سپس جراحی انجام شود اما این جراحی با جراحی زیبایی پلک متفاوت است. قبل از جراحی، آزمایش خون، معاینه چشم وعکس برداری های مورد نیاز انجام خواهد شد. چشم پزشکانی که در این زمینه دانش و مهارت کافی دارند، جراحی را از طریق بی حسی انجام می دهند.
در شیوه جراحی، پزشک عضلات بالابر را تنگ می کند، در طی این عمل اتصال عضله بالابرنده پلک با محل اتصالشان بر روی پلک مجددا برقرار می‌شود.
کودکانی که با افتادگی پلک مادرزادی متولد می شوند، بایستی حتما تحت درمان قرار بگیرند، زیرا محدود شدن بینایی و یا عدم دید مناسب، می تواند در آینده منجر به بروی تنبلی چشم نیز شود.
فواید جراحی اصلاح افتادگی پلک
- جلوگیری از ایجاد تنبلی چشم و انحراف چشم
- بهبود کیفیت دید
- بهبود ظاهر فرد و تقارن پلک ها
- برگرداندن زیبایی طبیعی فرد
عوارض جراحی اصلاح افتادگی پلک
هر جراحی می تواند با خطراتی همراه باشد همچون عفونت و خونریزی. در این جراحی مشخص، کاهش دید نیز می تواند یکی از عوارض احتمالی جراحی افتادگی پلک باشد اما باید توجه داشت که افتادگی پلک به طور خودبه خودی و به مرور زمان بهبود نمی یابد لذا انجام جراحی به منظور جلوگیری از افتادگی بیش از اندازه ضروری می نماید. درمقابل به منظور کاهش عوارض احتمالی توصیه می گردد به بهترین فوق تخصص جراحی پلاستیک در این حوزه مراجعه نمایید.
مطالب پیشنهادی سایت دکتر علی علوی راد (بهترین فوق تخصص جراحی پلاستیک اصفهان):
مقایسه روش‌های درمان افتادگی پلک