آشنایی با عمل جراحی شاخک های بینی
از میان عمل‌های جراحی که برای بهبود سطح تنفسی هر فرد انجام می‌شود می‌توان به عمل جراحی شاخک های بینی اشاره کرد. البته عمل شاخک بینی تنها یکی از انواع جراحی‌هایی است که برای اینکار صورت می‌گیرد و در صورت داشتن مشکل تنفسی، نمی‌توان با قاطعیت آن را به مشکل در شاخک بینی ربط داد. در این مطلب از سایت دکتر علی علوی راد جراح بینی اصفهان به بررسی عمل جراحی شاخک های بینی خواهیم پرداخت.
مشکلات تنفسی از جمله بیماری‌های شایع در بین هر گروه سنی و هر زن و مرد است. این مشکلات با در نظر گرفتن حیاتی بودن تنفس و گرفتن اکسیژن کافی در طول روز، می‌تواند خیلی حاد هم باشند. شما در هر لحظه از روز، فعالیت یکسانی ندارید و نیاز دارید تا در طول روز، گاهاً کمتر یا بیشتر تنفس کنید. بسته شدن راه بینی می‌تواند منجر به ایجاد و بروز مشکلاتی شود که در نهایت برایتان دردسرهای جدی ایجاد کند.
تعریف شاخک بینی
شاخک‌های بینی، برجستگی‌های استخوانی دیواره‌ی بینی هستند که تسط یک لایه از مخاط بینی پوشانده می‌شوند. هوای تنفسی هر فرد، از میان این شاخک‌ها عبور کرده و عمل مرطوب سازی و گرم کردن هوا روی آن صورت می‌گیرد. هنگامی که بینی شما گرفته است، برای مثال در ایام بیماری، در واقع کارکرد و عملکرد شاخک‌های بینی به مشکل افتاده و به این شکل تنفس برای شما سخت می‌شود. البته برای این گرفتگی دلایل زیادی وجود دارد که در ادامه مطلب برایتان شرح خواهیم داد.
مطلب پیشنهادی : نحوه انجام پانسمان بعد از عمل بینی
به طور کلی، هر فرد (چه زن و چه مرد)، ۳ شاخک بینی دارد. شاخک بالایی، شاخک میانی یا وسطی و شاخک پایینی. ضعف یا مشکل در هر کدام از این شاخک‌ها، می‌تواند باعث بروز مشکلاتی برای تنفس فرد شود. بزرگ شدن این شاخک‌ها، عملا راه ورود هوا را مسدود می‌کند و تنفس شما را سخت می‌نماید. برای مثال هنگام بروز سرماخوردگی، جریان خون برای مبارزه و مقابله با عفونت ویروس، وارد شاخک شده و به این صورت احساس می‌کنید که بینی‌تان گرفته است. به همین دلیل است که حتی با وجود تمیز بودن مجاری تنفسی، احساس سختی در تنفس را دارید و به قول معروف بینی‌تان بسته می‌شود.
این شاخک ها، به دو قسمت راست و چپ تقسیم می‌شوند و دیواره‌ی آن‌ها توسط استخوانی نازک به نام تیغه ی بینی اهم جدا می‌شود. در واقع یک دیوار نازک استخوانی، مابین این شاخک‌ها قرار دارد و هر دو سمت از بینی شما، ۳ شاخک مرتبط به هم را دارد که کارکردی مشابه اما مستقل از سمت دیگر را شامل می‌شوند. به همین دلیل است که هنگام بیماری مثلاً سرماخوردگی، ممکن است یکی از مجاری شما باز باشد (یعنی جریان خون در آن کم و راه تنفسی باز است) ولی مجاری دیگر بسته باشد (جریان خون در آن زیاد و راه تنفسی بسته است).
انواع مختلف عمل جراحی شاخک های بینی
به غیر از روش‌های درمانی دارویی، روش‌های جراحی بینی شاخک بینی نیز مانند تمامی بیماری‌های دیگر انجام می‌شود. جراحی شاخک بینی می‌تواند شامل برداشتن کلی و کامل شاخک بینی، برش و سابیدن شاخک برای کوچک کردن آن یا حتی برش لیزری و تراش لیزری شاخک شود. تشخیص اینکه شما به کدام روش درمانی (دارویی یا جراحی) و حتی کدام روش جراحی نیاز دارید را پزشک متخصص با آندوسکوپی و عکسبرداری ایکس‌ری مشخص می‌کند.
البته در نظر داشته باشید، برداشتن کامل شاخک بینی می‌تواند باعث بروز بیماری‌ها و مشکلات دیگری شود که احتمالاً ادامه‌ی زندگی را برایتان سخت کند. با حذف شدن شاخک‌های بینی، هوای خشک و سرد وارد ریه‌های شما شده و پس از مدت کوتاهی، درون بینی شما پوست پوست می‌شود. این موضوع می‌تواند به خونریزی‌های بینی و مشکلات دیگری منجر شود. بنابراین این روش درمانی، تنها در حالات خاص توصیه می‌شود.
در بهترین نوع عمل جراحی شاخک بینی، قسمتی از مخاط برش داده شده و به بالا کشیده می‌شود. در این زمان، با استفاده از اسید یا لیزر، استخوان شاخک برش داده شده تا کوچک شود. پس از آن، مجدداً مخاط به سر جای اول برمیگردد تا عملکرد سابق خود را ادامه دهد. باید سعی کرد تا حد امکان، کارایی مژک‌های بینی حفظ شود تا عملکرد سالم مخاط و شاخک همچنان ادامه داشته باشد.
عملکرد شاخک بینی در بدن
اگر تا به این جا مکان کلی این شاخک‌ها و شکل شماتیک آن را متوجه شده باشید، تقریباً می‌توانید حدس بزنید که این شاخک‌ها چه وظیفه‌ای را در بدن ما دارند. وظیفه‌ی اصلی شاخک بینی، گرم کردن و مرطوب کردن هوای ورودی به بینی است تا پس آن، هوای مرطوب و گرم وارد ریه‌ها و شش‌های ما شود. بی تردید عمل جراحی شاخک های بینی یکی از مهم‌ترین عمل‌هایی است که باید روی هوا صورت بگیرد تا از خشکی و سرمازدگی ریه‌ها جلوگیری شود.
وجود میلیون‌ها مژگ ریز بر روی مخاط بینی و ابتدای مسیر شاخک بینی کمک می‌کند تا با گردش و جریان داشتن خون، گلبول‌های سفید کارشان را برای رفع هرگونه آلودگی و آلرژی به خوبی انجام دهند. هنگامی که دچار بیماری تنفسی می‌شوید این شاخک‌ها بزرگ شده و راه تنفس را سخت می‌کنند. یعنی ورود خون بیشتر می‌شود تا با نظارت بیشتری، هوا ورودی بینی مورد آلودگی‌زدایی قرار بگیرد. اما در مواقعی این بزرگ شدن شاخک بینی دائمی شده و نه تنها برای مدتی کوتاه، بلکه برای همیشه فرد دچار مشکل تنفسی می‌شود.
بزرگ شدن استخوان شاخک بینی، می‌تواند راه تنفسی فرد را حتی در صورت سلامت بدنی، ببندد و نفس کشیدن را برای او مشکل سازد. در این مواقع پزشکان به کمک فرد بیمار می‌آیند و سعی می‌کنند تا با روش‌های گوناگون، راه تنفسی او را باز کنند. در این میان بعضی از روش‌ها دارای معایب زیادی هستند که شاید نتوان به راحتی با آن‌ها کنار آمد. بنابراین سعی کنید تا در صورت بروز مشکل در شاخک بینی، بی‌گدار به آب نزنید و برای داشتن جراحی، محتاط باشید.
دکتر علی علوی راد را در اینستاگرام دنبال کنید
بیماری های مرتبط با شاخک بینی
بیماری‌های شاخک بینی انواع گوناگونی دارد. از کج شدن تیغه‌ی بین شاخک‌ها گرفته تا بزرگ شدن و کیپ شدن شاخک‌ها که تنفس را برای فرد سخت می‌کنند. هر کدام از این بیماری‌ها نیز روش‌های مختلف درمانی دارند که می‌تواند از درمان دارویی تا روش‌های جراحی مختلفی را شامل شود. یعنی در همه حال به تمام بیماران جراحی توصیه نمی‌شود و ممکن است بیماری فرد با مصرف داروهای مختلفی رفع شده و بهبود یابد.
به طور کلی، رایج‌ترین بیماری شاخک بینی برای بزرگ شدن شاخک بینی است که می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد. برای مثال، هنگام بروز بیماری‌های ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا، راه تنفسی فرد کیپ شده و گاهاً بسته می‌شود. همانطور که در بالاتر توضیح دادیم، دلیل این امر، ورود بیشتر جریان خون برای رفع آلودگی‌های احتمالی هوای ورودی است تا بتواند با عفونت و بیماری مقابله کند. در این مورد، بسته بودن مجاری تنفسی و بزرگ شدن شاخک بینی، پس از رفتن بیماری و سالم شدن فرد، رفع می‌شود. البته در صورتی که این بسته بودن بیشتر از مدت زمان معمول یعنی ۱ تا ۲ هفته طول بکشد، فرد باید به پزشک مراجعه کند و مورد پیگیری قرار بگیرد.
در مورد دوم، فرد ممکن است در زمان‌های خاصی مانند داشتن فعالیت بدنی یا حتی خواب، دچار گرفتگی‌های مجاری تنفسی و بزرگ شدن شاخک بینی شود. در این صورت فرد باید به پزشک مراجعه کرده و مشکل خود را بیان کند. عمده‌ی این بیماری‌ها با اصلاحات رفتاری یا دارو درمانی بهبود می‌یابد اما خود درمانی به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. در مورد دیگر ممکن است فرد دچار عفونت سینوسی شود و این امر، موجب بزرگ شدن شاخک‌های بینی شود که تنفس فرد را برای تمامی ساعات شبانه روز یا بخشی از آن دچار مشکل کند.